Google'ın Deprem Uyarı Sistemi Türkiye'de Neden Yetersiz Kaldı?

Google, 2023 yılında Türkiye'de meydana gelen yıkıcı depremler sırasında erken uyarı sisteminin yeterli şekilde çalışmadığını kabul etti. Depremin merkez üssüne 158 kilometre mesafede bulunan yaklaşık 10 milyon kişiye en yüksek seviye uyarı gönderilebilecekken, yalnızca 469 kişiye "Harekete Geç" uyarısı iletildi. Bunun yerine, yarım milyon kişi daha düşük seviyede, "hafif sarsıntı" için tasarlanmış bir uyarı aldı ve bu uyarı, kullanıcıların telefonlarında daha az dikkat çekici şekilde göründü.

Google'ın Android Deprem Uyarı Sistemi (AEA), dünya genelinde neredeyse 100 ülkede kullanılmakta ve özellikle ulusal erken uyarı sistemleri bulunmayan ülkelerde küresel bir güvenlik ağı olarak tanımlanıyor. Türkiye'de de Android cihazların pazar payı %70'in üzerinde olduğundan, bu sistemin etkinliği büyük önem taşıyor. Ancak 6 Şubat 2023'te yaşanan ve 55 binden fazla kişinin hayatını kaybettiği depremlerde, sistem deprem şiddetini ciddi şekilde hafife aldı ve yeterli erken uyarı sağlayamadı.

Google, deprem sırasında sistemlerinin sarsıntı şiddetini 4.5 ila 4.9 büyüklüğünde tahmin ettiğini, oysa gerçek büyüklüğün 7.8 olduğunu açıkladı. İkinci büyük depremde ise 8.158 kişiye "Harekete Geç" ve yaklaşık dört milyon kullanıcıya "Dikkatli Ol" uyarısı gönderildi. Bu eksiklikler sonrası Google, algoritmasını güncelledi ve simülasyonlarda 10 milyon kişiye en yüksek seviye uyarı gönderebildiklerini gösterdi.

BBC'nin bölgedeki kullanıcılarla yaptığı görüşmelerde, depremler öncesinde ciddi bir uyarı alan kimseye ulaşılamadı. Bu durum, sistemin etkinliğine dair ciddi soru işaretleri doğurdu. Google araştırmacıları, Science dergisinde yayımladıkları makalede, "algoritma sınırlamaları" nedeniyle uyarıların yeterli olmadığını belirtti. Şirket, her depremden sonra sistemi geliştirmeye devam ettiklerini ifade etti.

Uzmanlar, bu tür erken uyarı sistemlerinin ulusal sistemlerin yerini almaması gerektiğini, yalnızca tamamlayıcı olması gerektiğini vurguluyor. Ayrıca, algoritmaların büyük depremler için hassas şekilde ayarlanmasının zorluğuna dikkat çekiliyor. Colorado School of Mines'tan Elizabeth Reddy, bu kadar önemli bir olayda sistemin başarısızlığının iki yıldan uzun sürede ortaya çıkmasının endişe verici olduğunu belirtti.

Google, AEA'nın şu anda 98 ülkede uyarılar gönderdiğini ve sistemin sürekli geliştirildiğini belirtti. Ancak bazı bilim insanları, henüz tam olarak test edilmemiş bu teknolojiye ülkelerin fazla güvenmesinden endişe ediyor. Şeffaflığın ve sistemin performansına dair açık bilgi paylaşımının kritik olduğu vurgulanıyor.

#Teknoloji#Güvenlik#Doğal Afetler