CAR-T hücre tedavisi, 2017'de FDA tarafından akut lenfoblastik lösemi tedavisi için onaylanmasından bu yana birçok kan kanserinin tedavisinde devrim yarattı. Ancak bu tedavi, hastanın kendi T hücrelerinin çıkarılması, genetik olarak değiştirilmesi ve tekrar hastaya verilmesi gibi karmaşık ve maliyetli bir süreç içeriyor. Tedavi süreci haftalar sürüyor ve tek bir uygulamanın maliyeti yüz binlerce doları bulabiliyor.
Stanford Medicine araştırmacıları tarafından yürütülen yeni bir çalışma, CAR-T hücrelerinin laboratuvar farelerinde mRNA tabanlı aşılarla benzer bir teknikle üretilebileceğini gösterdi. Araştırmacılar, tümör hücrelerine bağlanan bir protein ve modifiye edilen hücrelerin vücutta nerede olduğunu takip etmeye yarayan bir protein talimatı içeren iki set mRNA kullandı.
Mevcut CAR-T tedavisinden farklı olarak, mRNA mesajları ardışık olarak birden fazla kez verilebiliyor. Bu da tedavinin süresini ve etkinliğini artırıyor. B hücreli lenfoma olan farelerin %75'inde birkaç doz mRNA uygulamasından sonra tümörler tamamen yok edildi. Ayrıca, bu yöntemde mevcut bağışıklık hücrelerinin azaltılması için ön tedaviye gerek kalmıyor.
Çalışmanın baş yazarı Prof. Katherine Ferrara, bu yöntemin tekrarlanabilirliğinin ve düşük toksisitesinin mevcut tedavilere göre önemli avantajlar sunduğunu belirtti. Araştırmada, 18 doza kadar herhangi bir toksisite saptanmadı.
Yeni yöntem, lipid nanoparçacıklar içinde paketlenmiş mRNA'nın T hücrelerine hedefli olarak iletilmesini sağlıyor. Bu nanoparçacıklar, yüzeylerinde T hücrelerine özgü bir antikor taşıyor ve mRNA'nın doğrudan T hücresine alınmasını sağlıyor. Böylece, modifiye edilen T hücreleri hızla çoğalıyor ve kanserli B hücrelerini hedef alıyor.
Farelerde yapılan deneylerde, enjeksiyondan 24 saat sonra T hücrelerinin %11'i hedeflenen reseptörü üretmeye başladı ve bu hücreler B hücrelerini yok etti. Ayrıca, PET görüntüleme ile modifiye edilen hücrelerin tümörlere ulaştığı ve tümörleri yok ettiği gözlemlendi.
Çalışmada, in situ CAR-T hücre üretimiyle fare başına yaklaşık 3 milyon CAR-T hücresi elde edildi. Bu sayı, insanlarda uygulanan geleneksel CAR-T tedavisindeki hücre miktarına benzerlik gösteriyor. Tedavi edilen farelerin %75'i 60 gün sonra tümörden tamamen arındı.
Araştırmacılar, bu yeni yöntemin tedaviyi daha hızlı, ucuz ve güvenli hale getirebileceğini öngörüyor. Ayrıca, hücrelerin vücuttaki hareketlerinin gerçek zamanlı izlenebilmesi, tedavinin etkinliğini değerlendirmek için kritik önem taşıyor.
Çalışmanın sonuçları, in situ CAR-T hücre üretiminin insanlarda da uygulanabilirliğini ve özellikle katı tümörlerde etkinliğini araştırmak için yeni bir yol açıyor.