Aşırı Çalışan Nöronlar Parkinson'u Tetikliyor
Gladstone Enstitüleri'nden bilim insanları, dopamin nöronlarının aşırı uyarılmasının, Parkinson hastalığında hareket kontrol eden beyin hücrelerinin neden dejenerasyona uğradığını açıklayabileceğini keşfetti.
Farelerde yapılan deneylerde, kronik olarak uyarılan dopamin nöronlarının, hastalarda görülen seçici hasarı ve moleküler stres tepkilerini gösterdiği bulundu. Bu aşırı uyarılmanın hedeflenmesi, hastalığın ilerlemesini yavaşlatabilir.
Parkinson hastalığı dünya çapında 8 milyondan fazla insanı etkiliyor ve titreme, yavaş hareket, kas sertliği gibi belirtilerle kendini gösteriyor. Araştırmalar, dopamin üreten nöronların hastalıkla birlikte öldüğünü ve bu hücrelerin aktivitesinin arttığını gösteriyor.
Yeni çalışmada, farelere içme sularına eklenen clozapin-N-oxide (CNO) ile dopamin nöronları kronik olarak aktive edildi. Bu yöntemle, nöronların sürekli aktivasyonu sağlanarak, Parkinson hastalığında neler yaşandığı modellendi.
Aşırı uyarılan dopamin nöronları, birkaç gün içinde farelerin günlük aktivitelerini bozdu. Bir hafta sonra, bazı dopamin nöronlarının uzantıları olan aksonlarda dejenerasyon gözlemlendi. Bir ay içinde ise nöronlar ölmeye başladı.
Bu değişiklikler, hareket kontrolünden sorumlu substantia nigra bölgesindeki dopamin nöronlarını etkilerken, motivasyon ve duygulardan sorumlu nöronlar etkilenmedi.
Araştırmacılar, aşırı uyarılmanın nöronal dejenerasyona neden olma mekanizmasını anlamak için moleküler değişiklikleri inceledi. Dopamin metabolizması ile ilgili genlerin ifadesinde değişiklikler tespit edildi.
Parkinson hastalarının beyin örneklerinde de benzer gen değişiklikleri gözlemlendi. Bu, hastalıkta dopamin nöronlarının neden aşırı aktif hale geldiğini açıklayabilir.
Ken Nakamura, aşırı aktivitenin genetik ve çevresel faktörlerle tetiklenebileceğini ve bu döngünün hastalığın erken evrelerinde başlayabileceğini öne sürüyor.
Bu bulgular, hassas nöronların aktivite desenlerinin ilaçlar veya derin beyin stimülasyonu ile ayarlanarak korunabileceği ve hastalığın ilerleyişinin yavaşlatılabileceği olasılığını ortaya koyuyor.